Biżuteria sentymentalna to fascynujący obszar sztuki jubilerskiej, pełen ukrytych znaczeń i wyrafinowanych symboli, który zyskał popularność szczególnie w XIX wieku. Ta forma biżuterii nie ograniczała się jedynie do funkcji dekoracyjnej, ale stanowiła także nośnik emocji, sekretów i tajemniczych wiadomości. W biżuterii sentymentalnej każdy detal, wybór kamienia czy forma ozdobna były starannie przemyślane i miały swoje symboliczne znaczenie, pozwalając wyrażać uczucia, które w inny sposób mogłyby pozostać niewypowiedziane. Kluczem do zrozumienia biżuterii sentymentalnej jest odkrycie znaczenia ukrytych w niej symboli.
Jednym z ciekawszych przykładów biżuterii sentymentalnej jest tzw. biżuteria akrostyczna, która wykorzystywała kamienie szlachetne do przekazywania ukrytych wiadomości. Nazwy kamieni były dobierane w taki sposób, aby ich pierwsze litery układały się w słowo o specjalnym znaczeniu dla obdarowanej osoby. Tego typu biżuteria była niezwykle popularna wśród zakochanych, którzy dzięki niej mogli wyrażać swoje uczucia w sposób dyskretny i intymny. Słowa takie jak regard, dearest, j’adore czy amitié były często wyrażane poprzez pierścionki, broszki czy bransoletki. Kamienie takie jak rubin (R), szafir (S), ametyst (A), granat (G), szmaragd (E) czy diament (D) składały się w słowo regard, co oznaczało głęboką sympatię lub uczucie.
Inną romantyczną tradycją w biżuterii sentymentalnej była biżuteria zakładana przez młode mężatki w trakcie miesiąca miodowego. Do jej wykonania najczęściej używano turkusów oraz pereł. Turkusy uważano za kamienie ochronne, które miały chronić nową parę przed niepowodzeniami. Były one także kojarzone z niezapominajkami, kwiatami symbolizującymi pamięć i trwałość uczucia. Z kolei perły reprezentowały czystość i niewinność. W tej biżuterii dominowały motywy kwiatowe oraz symbol półksiężyca, który miał symbolizować pełnię i rozwój relacji – od nowiu do pełni, czyli od początków małżeństwa do głębszego zaangażowania i jedności.
Największą popularność biżuteria sentymentalna zdobyła za czasów panowania królowej Wiktorii w Wielkiej Brytanii. Wiktoria słynęła z zamiłowania do tego typu ozdób, a jej wpływ przyczynił się do powstania mody na symboliczne, pełne znaczeń ozdoby. Biżuteria sentymentalna w epoce wiktoriańskiej często była inspirowana uczuciami związanymi zarówno z radością, jak i smutkiem, w tym także żałobą. Wśród najważniejszych form biżuterii sentymentalnej znalazły się otwierane medaliony – tzw. sekretniki – które były popularnym prezentem z okazji ślubów, rocznic, ale także wydarzeń smutnych, jak odejście bliskiej osoby. W sekretnikach można było umieścić pukiel włosów ukochanej osoby, zasuszony kwiat z romantycznego spotkania, czy inne małe przedmioty o osobistym znaczeniu. W ten sposób biżuteria ta stawała się nośnikiem wspomnień i uczucia, które można było przechowywać blisko serca.
Motywy flory i fauny oraz symbole, którymi dekorowano biżuterię miały dokładnie określone znaczenie. W dzisiejszych czasach potrzebujemy słowniczka, aby zrozumieć ten język.
Niezapominajka (ang. Forget-me-not) - trwała miłość, pamięć, oddanie
Konwalia - młodość, powrót szczęścia
Wąż - nieskończona miłość, mądrość, wieczność
Ważka - transformacja, zmiana w życiu
Jaskółka - miłość w wierności, dom, wieczne oddanie
Gołębica - nadzieja, wiara, czystość
Półksiężyc - ochrona, przejście, nowy początek
Klamra - wieczna więź, lojalność, połączenie
Perły - czystość lub łzy
Turkus - ochrona, szczęście, niezapominajka
Rubin - miłość, pasja, moc
Granat - głębokie uczucie, trwałość, zaufanie
Szmaragd - odrodzenie
Diament - siła, wieczność
Jako dopełnienie przeczytaj także nasze artykuły o biżuterii akrostycznej, posy rings oraz o biżuterii wiktoriańskiej.